DİSİPLİNLERARASI SANAT BAĞLAMINDA MEKANSAL İLETİŞİM - Fırat Arapoğlu

Yazar: Fırat Arapoğlu
Yayın Adı: Arapoğlu, Fırat. "Disiplinlerarası Sanat Bağlamında Mekansal İletişim", Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, Yaz 2019. (s. 27-54)
Eser Künyesi: Roger Schall, İsimsiz/(Untitled), Uluslararası Sürrealist Sergi, Paris, 1938.

Yerleştirmeler, disiplinlerarası sanatta sıklıkla kullanılan ve mekanla birebir ilişki kuran sanat yapıtları
arasında önemli bir yer tutmaktadır. Belirli bir alan için, genellikle, geçici olarak kurulan ve geleneksel
heykel üretiminden bu şekilde ayrılan yerleştirmeler, izleyiciyi işin içine davet etmekte ve böylece sadece
izleyicinin görsel duyularını değil, sıklıkla duyma ve koku alma gibi diğer duyuları da işin içine katarak, aktif
katılımını provoke etmektedir. Disiplinlerarasılığın mekânsal iletişimde geliştirdiği stratejileri mekân kullanımı
bağlamında ele almak, eleştirel analiz yapılmasını kolaylaştırabilir. Bu çalışma, sanatta mekanla ilişki kuran
çalışmalara dair değerlendirmeleri masaya yatırmaktadır.

İki ya da daha fazla bilimsel disiplini bir araya getirmek olarak tanımlanabilecek “disiplinlerarasılık”
kapsamında sanat tarihinde, sanatın dışındaki alanlardan yöntem ve teorileri adapte eden çalışmalar
bulunmaktadır. Özellikle 20. yüzyılla birlikte birçok sanatçı disiplinlerarası çalışmalara imza atmıştır ve
1970’lerden bugüne postmodernitenin çoğulcu ifade yapısını destekleyen poetikasıyla birlikte, bu
üretim biçimi birçok örnekleriyle artarak günümüzde devam etmektedir. Disiplinlerarası sanatın temel
modernitenin netlikle sınırlarını çizdiği bilimsel alanlar arasındaki sınırları flulaştırmaktır. Bu bağlamda
Fluxus, Happenings, Kavramsal Sanat, Arazi Sanatı, çevresel düzenlemeler ve Performans Sanatı başta
olmak üzere birçok sanatsal üretim biçimi, disiplinlerarası nitelikleri barındırmaktadır.
Disiplinlerarası sanat içerisinde sanatla etkileşimli bir ilişki içerisinde üretime dahil olan alanlar arasında
matematik, mimari, tasarım, müzik, felsefe, tarih, antropoloji, psikoloji vb. bilimsel disiplinler bulunmaktadır.
Bu yöntem 20.yüzyılın ilk yarısı itibarıyla yaygın bir biçimde kullanılmaya başlamıştır.

Yerleştirmeler, disiplinlerarası sanatta sıklıkla kullanılan ve mekanla birebir ilişki kuran sanat yapıtları
arasında önemli bir yer tutmaktadır. Belirli bir alan için, genellikle, geçici olarak kurulan ve geleneksel
heykel üretiminden bu yolla ayrılan yerleştirmeler, ayrıca, izleyiciyi işin içine davet etmekte ve böylece
sadece izleyicinin görsel duyularını değil, sıklıkla duyma ve koku alma gibi diğer duyularını da işin içine
katarak, aktif katılımını provoke etmektedir.

Makalenin devamına Dergipark üzerinden ulaşabilirsiniz.